بر اساس مطالعه ای جدید منتشر شده در ژورنال آکادمی روانپزشکی کودکان و نوجوانان آمریکا، مواجهه کودک با افسردگی حاد مادر، ریسک کاهش همدلی کودک را نسبت به درد دیگران افزایش می دهد. محققان در مطالعه ای کودکان مادران دارای افسردگی بعد از زایمان را از بدو تولد تا سن 11سالگی پیگیری کردند و اثرات افسردگی مادران بر واکنش های همدلانه طبیعی کودک را در برابر اندوه های دیگران ارزیابی کردند. جمعاً 27 کودک از مادران مبتلا به افسردگی و نیز 45 نفر به عنوان گروه کنترل و فاقد اختلال در این مطالعه به کار گرفته شدند. آنها هر نه ماه به مدت شش سال ویزیت خانگی داشتند تا الگوهای تعاملی مادر-کودک را بسنجند و از آنها خواسته شد در سن 11سالگی در جلسه مغز نگاری MEG شرکت کنند تا واکنش های طبیعی آنها به دردهای دیگران مورد ارزیابی قرار گیرد. پروفسور راث فیلدمن مدیر آزمایشگاه نوروساینس رشد اجتماعی و ایروینگ بی هریس از جامعه بالینی کودک در دانشگاه بار ـ ایلان و سردبیر این مطالعه گفت “ما کنجکاو شدیم تا افسردگی مادران و ارتباطش با پردازش نورونی کودکان 11ساله به دردهای دیگران را ببینیم”.

مطالب مرتبط:
افسردگی بارداری و تاثیر آن بر مغز کودک
“نتایج مطالعه ما نشان داد که واکنش طبیعی به درد در کودکان مادران افسرده زودتر از گروه کنترل می توانند ناحیه مرتبط با پردازش شناختی اجتماعی را متوقف کنند، به طوری که به نظر می رسد در کودکان مادران افسرده فرآیندهای تفاهم محور در برابر دردهای دیگران را کاهش می یابد، شاید به دلیل دشواری در تنظیم برانگیختگی بالای مرتبط با مشاهده آلام دیگران”.
یافته ها همچنین نشان می دهند که الگوهای تعامل مادر -کودک نقش مهمی در میزان این تأثیر ایفا می کند. وقتی که تعاملات مادر با کودک بیشتر هم خوان بود (زمانی که مادر و کودک بیشتر به یکدیگر توجه می کردند) و زمانی که مادران کمتر غیرقابل پیش بینی بود کودکان توانایی های پردازش قوی تری در این حیطه خاص از مغز را نشان دادند. فلدمن بیان کرد “مشاهده نقش رابطه مادر-کودک در یافته های ما امیدبخش است. مادران افسرده مکرراً همخوانی کمتری با نیازهای کودک دارند و غیر قابل پیش بینی بودن را در رابطه با کودکانشان نشان دادند و از این رو از طریق آن ممکن است برخی از تفاوت های موجود بین کودکان مادران افسرده و همسالان بدون این مشخصه را در مطالعه مان تشریح کنیم “.
اگر چنین باشد، یافته های ما یک نقطه شروع و پیشگام می باشد، که در آن مداخلات بعدی بتوانند توجه شان را بر کمک به کاهش اثرات افسردگی مادران بر رشد روانشناختی کودکان متمرکز کنند”.

منبع: مرکز مشاوره ستاره ایرانیان-افسردگی مادران ممکن است همدلی کودک را کاهش دهد

بر اساس جدیدترین مطالعات منتشر شده در روانپزشکی بیولوژیکی، نشانه های افسردگی در زنان در حین و پس از بارداری با کاهش ضخامت کرتکس (لایه بیرونی مغز و مسئول تفکر و رفتار پیچیده) در کودکان سنین پیش دبستانی ارتباط دارد. یافته ها نشان می دهند که خلق مادران ممکن است بر رشد مغز کودکان در مراحل مهم زندگی تأثیرگذار باشد.

بر اساس نظر جان کریستال، سردبیر ژورنال روانپزشکی بیولوژیکی: “مادران عموماً حاضرند هر کاری انجام دهند تا شانس زاد و ولد را به عنوان بهترین فرصت برای موفقیت در زندگی داشته باشند.”.این مطالعه جدید اکنون نشان می دهد کار دیگری که ممکن است قادر به انجام دادن آن باشند، اطمینان یافتن از بهبودی افسردگی شان می باشد. هجده درصد از زنانی که دارای افسردگی حین بارداری و هم تحت مراقبت های پزشکی در اندکی قبل و پس از زایمان و هم افسردگی پس از زایمان می باشند، پیامدهایی منفی در کودکانشان خواهند داشت.

این مطالعه انجام شده جدید توسط کاترین لبیبل از دانشگاه گالگرای آلبرتا، اولین گزارش در زمینۀ ارتباط افسردگی مادران و نابهنجاری ساختار مغزفرزندان در دوران کودکی است. محققان 52 زن مشکوک به علایم افسردگی در هر سه دوره ازبارداری و چند ماه پس از تولد کودک را غربال کردند. از میان زنان قرار گرفته در طیف و مشکوک به علایم، برخی یا بدون هیچ گونه علایمی و یا دارای علائم ناچیزی و برخی دیگر تمام معیارهای غربال گری را داشتند. محققان در 5/2ماهگی کودکان برای سنجش ساختار مغزی آنها، از MRI استفاده کردند.

زنان دارای علایم افسردگی بیشتر امکان داشت که کودکانی دارای نواحی گیجگاهی و قدامی نازک تر به عنوان مناطق قشری مسئول در فعالیت های بازداری و کنترل توجه داشته باشند. همچنین، محققان دریافتند که بین علائم استرس زا و مادۀ سفید غیرطبیعی در ناحیه قدامی و مجراهای فیبری متصل کننده مناطق مذکور با دیگر نواحی مغز ارتباط وجود دارد. اما، این همبستگی تنها هنگامی یافت شدند که نشانه های افسردگی در سه ماهه دوم و پس از زایمان داده بودند که نشان می دهد این دوره ها، مواقع بسیار حیاتی برای رشد مغز کودک می باشند.

یکی از جنبه های نرمال رشد مغز طی سال های کودکی اولیه، ضخامت قشری است؛ همانطور که لیبل اذعان دارد؛ یافته ها نشان می دهند مغز کودکانی که مادرانشان دارای علائم افسردگی بیشتری هستند ممکن است زودتر از موعد مقرر رشد کند.

نابهنجاری های موجود ساختار مغز در طی دوره های مهم رشد اغلب با پیامدهایی منفی مانند اختلالات یادگیری و اختلالات رفتاری ارتباط داشته است. همچنین، نابهنجاری های ساختار مغز مشخص شده در این مطالعه منعکس کننده نابهنجاری های یافت شده در کودکان مبتلا به افسردگی یا مستعد ابتلاء می باشد ؛ ضمن اینکه نشان می دهد این تغییرات ممکن است به دلیل آن باشد که فرزندان مادران مبتلا به افسردگی قبل و پس از زایمان در مراحل بعدی زندگی شان در ابتلاء به افسردگی آسیب پذیرتر هستند.

منبع:  مرکز مشاوره ستاره ایرانیان-افسردگی دوران بارداری و ارتباط آن با ساختار نابهنجار مغز کودک